Siyaad Barre waxa uu ahaa sarkaal iyo siyaasi Soomaaliyeed oo madax ka ahaa Soomaaliya sanadihii 1969 ilaa 1991. Taliskiisa waxaa ku suntan dhacdooyin iyo khilaafaadyo la taaban karo oo ay ka mid yihiin xasuuqi waqooyi, halkaan waxa kuugu sheegi doona wax yar oo ku saabsan noloshiisa.
Nolosha Hore iyo Mihnadda Ciidanka
- Barre wuxuu dhashay 1919-kii, wuxuuna ku dhashay Somalildii-talyaani ee koonfur, wuxuuna ku biiray ciidamadii xooga dalka Soomaaliyeed, wuxuuna si deg deg ah uga soo baxay daraja sare ciidanka, isagoo khibrad ciidan ka qaatay.
- Sannadkii 1969-kii, ka dib afgambigii lagu riday dawladdii sida dimuqraadiga ah loo soo doortay ee Madaxweyne Cabdirashiid Cali Sharmaarke, Barre ayaa xukunka la wareegay. Waxa uu dhidibbada u taagay dawlad hantiwadaaga, isaga oo kor u qaaday qaramaynta warshadaha iyo dib-u-habaynta dhulka.
Siyaasada iyo Maamulka
- Taliskii Barre wuxuu diiradda saaray fikradda "Socialism Saynis," hirgelinta dib-u-habeyn bulsho iyo dhaqaale oo kala duwan. Wuxuu carrabka ku adkeeyay qarannimada Soomaaliyeed, wuxuuna isku dayay inuu mideeyo dadka Soomaaliyeed ee ku nool guud ahaan gobolka.
- Dawladdiisa waxa ay la kulantay eedaymo ka dhan ah xuquuqul insaanka, cabudhinta mucaaradka siyaasadeed, iyo gacan ku haynta awoodda.
Dagaalkii Sokeeye ee Soomaaliya
– Sideetameeyadii, taliskii Barre waxa uu la kulmay mucaaradad isa soo taraysay, taasoo keentay kacdoon shacab iyo soo ifbax jabhado kala duwan. Colaaddu waxay isu beddeshay dagaal sokeeye dhammaadkii 1980-aadkii.
Awood ka dhac
- 1991-kii, Barre waxaa afgambiyay koox isbaheysi ah oo ka soo horjeeday. Markii xukunka laga tuuray, Soomaaliya waxay gashay fowdo, iyadoo qabqablayaal kala duwan ay ku dagaalameen xukunka, taasoo keentay dhibaato bini'aadantinimo.
Dhaxalka
-Barre dhaxalkiisu waa muran. Halka qaarkood ay ku xasuustaan dadaalkii uu u galay waxbarashada iyo kaabayaasha dhaqaalaha, qaar kalena waxay ku dhaliilaan kalitalisnimadiisa iyo burburkii uu keenay dagaaladii sokeeye. Taliskiisu wuxuu saamayn waara ku yeeshay siyaasadda iyo bulshada Soomaaliyeed.
Barre waxa uu dhashay October 6, 1919, waxa uu ku dhashay dhulka Somalida Ogadeeniya, oo ka tirsanayd Itoobiya. Waxa uu ka soo jeeday asxaabtiisa, waxa uuna ku biiray ciidamada Milatariga Soomaaliya, isaga oo aakhirkii ka gaaray darajooyin. Xukunkiisa waxa lagu asteeyay mashaariic horumarineed oo la taaban karo iyo dib-u-habayn waxbarasho, laakiin waxa kale oo lagu sifeeyay xad-gudubyo ka dhan ah xuquuqul insaanka, caburinta mucaaradka, iyo eexda ku salaysan qabiilka.
Xidhiidhka qoyskiisu waxa ka mid ah dhawr qof oo caan ka ah gudaha Soomaaliya. Si kastaba ha ahaatee, ka dib markii ay dawladiisii dhacday 1991, qoyskiisa ayaa la kulmay caqabado ay ka mid yihiin barakac iyo luminta awoodda.
Gabagabo
Taariikhda Siyaad Barre waa is-dhexgal kakan oo isugu jira hammi ciidan, aragtiyo hantiwadaag, iyo halgankii aqoonsi qaran, qaabaynta hamiga Soomaaliya casriga ah.
Siyaad Barre waxa uu ahaa taliyihii militariga iyo madaxweynaha Soomaaliya 1969 ilaa 1991, waxa uu xukunka ku yimid inqilaab, waxa uuna hirgeliyay dowlad hantiwadaag ah, isaga oo ujeedadiisu aheyd in dalka uu casriyeeyo isbedelo kala duwan.
0 Comments